Cô Tô từ lâu được biết đến là hòn đảo “cảnh sắc nguyên sơ hữu tình”, hấp dẫn du khách bởi không gian trong lành, thiên nhiên thơ mộng và con người thân thiện. Giữa vẻ đẹp ấy, còn có một công trình đặc biệt mang ý nghĩa thiêng liêng, nơi gửi gắm đức tin của cộng đồng Công giáo – đó là Nhà thờ Giáo xứ Cô Tô, ngôi thánh đường đầu tiên được dựng xây trên đảo.
Những năm 1983 đến 1990, một số giáo dân quê Hải Hậu (Nam Định), thuộc Giáo phận Bùi Chu, đã di cư ra đảo xa để lập nghiệp và phát triển kinh tế. Họ mang theo niềm tin Công giáo, khát vọng có một chỗ dựa tinh thần để vượt qua gian khó và khẳng định sự gắn bó lâu dài với vùng biển đảo. Từ mong ước đó, những viên gạch đầu tiên của Nhà thờ Cô Tô đã được đặt xuống, gói trọn khát vọng và đức tin của một cộng đoàn còn non trẻ. Ngày 28 tháng 5 năm 2013, công trình chính thức được khánh thành. Từ đây, Cô Tô không chỉ có biển trời, cát trắng, mà còn có một mái nhà thiêng liêng của giáo dân – nơi sinh hoạt tín ngưỡng, nơi gắn kết cộng đồng, và cũng là một điểm đến độc đáo cho du khách.
Nhà thờ Giáo xứ Cô Tô tọa lạc tại khu 4, đặc khu Cô Tô, ngay trung tâm đặc khu. Công trình nằm trên mảnh đất khoảng 3.000 m², diện tích xây dựng 280 m², dưới chân một quả đồi, hướng ra biển. Dù không lớn, nhưng giá trị của ngôi nhà thờ thì vô cùng to lớn. Đức Giám quản Tông tòa Giáo phận Hải Phòng, Đức Tổng Giám mục Giuse Vũ Văn Thiên, đã quyết định nâng cấp giáo họ Cô Tô lên hàng Giáo xứ, khẳng định sự phát triển mạnh mẽ của cộng đoàn nơi đảo xa. Hiện nay, linh mục chính xứ là cha Augustino Hoàng Ngọc Toàn.
Về kiến trúc, Nhà thờ Cô Tô mang nét đặc trưng của các nhà thờ miền Bắc, kết hợp với phong cách Gothic quen thuộc ở vùng quê Hải Hậu. Ngôi thánh đường gồm 6 gian: từ ngoài vào là tháp chuông cao 28 mét, ba tầng, mái vòm nhọn đỏ tươi, trên đỉnh đặt thánh giá. Tầng giữa tháp đặt tượng Thánh Quan thầy Phêrô – vị tông đồ gắn bó với nghề chài lưới, được cộng đoàn ngư dân chọn làm vị thánh bảo trợ. Hai nhịp hai bên thấp hơn, nối liền vào bốn gian chính giữa, bên trong kê 17 hàng ghế gỗ – nơi giáo dân cầu nguyện và tham dự thánh lễ. Gian cuối cùng là cung thánh, trung tâm của ngôi nhà thờ, đặt bàn thờ đá từ Thanh Hóa và các tượng Thánh: ở giữa là Đức Mẹ Maria, bên phải là Thánh Giuse, bên trái là Thánh Phêrô, phía dưới là tượng Chúa Giêsu thương xót. Trên tường hai bên là 14 bức Đàng Thánh Giá mô tả cuộc thương khó của Chúa Giêsu, do những người thợ truyền thống Bùi Chu chế tác.
Tổng thể nhà thờ được sơn tông màu trầm ấm, mái ngói đỏ, các vòm cao rộng tạo nên cảm giác uy nghiêm khi bước vào. Xung quanh nhà thờ là nhà mục vụ hai tầng, mỗi tầng diện tích 160 m², có phòng cha xứ, phòng đa năng, bếp và sinh hoạt cộng đoàn. Ngoài ra, khuôn viên còn có Linh đài Đức Mẹ, sân vườn, đường kiệu và hàng rào bao quanh, hoàn thiện một quần thể kiến trúc tôn giáo hài hòa và trang trọng.
Từ một cộng đoàn nhỏ bé với vài trăm giáo dân buổi đầu, đến nay Giáo xứ Cô Tô đã trở thành một cộng đồng vững mạnh về đức tin. Nhà thờ không chỉ là chỗ dựa tinh thần của giáo dân, mà còn là điểm tham quan đặc sắc của du khách. Nhiều người đến đây để chiêm ngưỡng kiến trúc, tìm hiểu đời sống tôn giáo, và lưu lại những bức ảnh đẹp bên tháp chuông vươn cao giữa biển trời.
Nhà thờ Giáo xứ Cô Tô vì thế không chỉ là công trình tôn giáo, mà còn là biểu tượng văn hóa, điểm nhấn du lịch độc đáo của đảo ngọc. Từ mảnh đất xa xôi của vùng Đông Bắc, chỉ sau hơn 30 năm, một cộng đoàn đức tin đã vững vàng lớn mạnh, mang đến niềm tự hào cho người dân nơi đây. Ngôi thánh đường ấy, với tất cả ý nghĩa thiêng liêng và giá trị văn hóa – lịch sử của mình, xứng đáng là điểm đến không thể bỏ qua trên hành trình khám phá Cô Tô.
