Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Cô Tô là một trong những địa bàn chiến lược quan trọng nằm ở vùng biển Đông Bắc của Tổ quốc. Với vị trí án ngữ tuyến hàng hải và vùng biển đảo phía Đông tỉnh Quảng Ninh, Cô Tô trở thành mục tiêu chiếm đóng của thực dân Pháp nhằm kiểm soát giao thông đường biển và ngăn chặn sự tiếp tế, liên lạc giữa đất liền với các đảo tiền tiêu.
Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, nhân dân Cô Tô cùng với quân dân cả nước đứng lên kháng chiến, kiên cường chống lại âm mưu tái chiếm của thực dân Pháp. Tuy nhiên, do lực lượng còn mỏng và vũ khí thiếu thốn, đảo Cô Tô rơi vào tay địch. Trước tình hình đó, Bộ Chỉ huy Quân khu Đông Bắc và tỉnh Quảng Ninh đã đề ra kế hoạch giải phóng đảo, với mục tiêu vừa tiêu diệt sinh lực địch, vừa giành lại vị trí chiến lược trên biển.
Ngày 13 tháng 5 năm 1955, sau khi Hiệp định Giơ-ne-vơ được ký kết và thực dân Pháp buộc phải rút quân khỏi miền Bắc, quân và dân ta tổ chức tiếp quản huyện đảo Cô Tô. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, quân đội và chính quyền cách mạng đã nhanh chóng ổn định tình hình, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.
Việc giải phóng đảo Cô Tô không chỉ có ý nghĩa về mặt quân sự mà còn thể hiện quyết tâm bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, lãnh hải của Việt Nam. Ngày nay, Cô Tô đã trở thành một huyện đảo xinh đẹp, phát triển mạnh về du lịch và kinh tế biển, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chủ quyền quốc gia trên biển Đông.
